Trà Vinh là tỉnh thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long, có diện tích tự nhiên 2.341 km2, có 07 huyện, 01 thành phố và 01 thị xã; 106 xã, phường, thị trấn. Dân số 1.009.168 người, trong đó đồng bào dân tộc Khmer 318.231 người, chiếm tỉ lệ 31,53%, dân tộc Hoa 6.632 người, chiếm 0,65% và 502 người là dân tộc thiểu số khác.

    Đồng bào Khmer sản xuất nông nghiệp là chủ yếu, một bộ phận làm dịch vụ, mua bán nhỏ, lao động trong các công ty, xí nghiệp trong và ngoài tỉnh, còn lại là lao động công nhật giản đơn. Đại đa số đồng bào Khmer theo Phật giáo Nam tông Khmer, toàn tỉnh có 143 chùa Khmer, với 3.371 vị sư (trong đó: có 24 Hòa thượng, 57 Thượng tọa, 1.582 Tỳ kheo, 1.708 Sadi). Đồng bào Hoa sinh sống chủ yếu tập trung ở các trung tâm thành thị, có điều kiện hoạt động kinh doanh thương mại và dịch vụ, làm nghề tiểu thủ công nghiệp và một số ít sản xuất nông nghiệp; có 27 cơ sở tôn giáo trong đồng bào Hoa. Một số ít dân tộc Chăm (có 01 Thánh đường Hồi giáo tại thành phố Trà Vinh) và người Ấn sống đan xen với dân tộc Kinh, Khmer, Hoa ở huyện Càng Long và thành phố Trà Vinh, sinh sống bằng nghề thủ công, mua bán nhỏ.

    Trong suốt tiến trình lãnh đạo cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm đến khối đại đoàn kết dân tộc, chăm lo phát triển toàn diện vùng dân tộc thiểu số, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân. Một trong những nhiệm vụ được quan tâm là xây dựng đội ngũ người có uy tín mẫu mực, làm cầu nối giữa cấp ủy Đảng, chính quyền với Nhân dân, làm chỗ dựa tin cậy, vững chắc của các cơ quan chức năng. Với tầm quan trọng đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg ngày 06/3/2018 về tiêu chí lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số. Quán triệt sâu sắc tinh thần quyết định trên, Ban Dân tộc tỉnh phối hợp với các Sở, ban, ngành tỉnh và Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quyết định công nhận 449 người có uy tín trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018 – 2022. Những người có uy tín được bình chọn là những người tiêu biểu, có phạm vi ảnh hưởng và sức lan tỏa trong cộng đồng như: Các đồng chí cách mạng lão thành, cán bộ hưu trí, các vị Hòa thượng, Thượng tọa, Đại đức, Ban quản trị chùa, cán bộ đương chức đang công tác tại ấp, khóm và những người sản xuất, kinh doanh giỏi. Người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tuy có nguồn gốc xuất thân, trình độ học vấn khác nhau nhưng hầu hết đều có một điểm chung đó là những người được cộng đồng tôn vinh, kính phục, bầu chọn và lấy đó là tấm gương để học tập noi theo. Hàng năm cấp ủy, chính quyền các cấp thực hiện tốt chính sách đối với người có uy tín như: tổ chức thăm, tặng quà nhân dịp Tết Nguyên đán của đồng bào Kinh, Hoa, Chôl Chnam Thmây, Sêne Đôlta của đồng bào Khmer, Tết Haji của đồng bào Chăm; tổ chức thăm hỏi, động viên khi bị ốm đau, qua đời. Đồng thời, Ban Dân tộc tổ chức đưa người có uy tín tham quan học tập kinh nghiệm một số tỉnh thành và thủ đô Hà Nội, tổ chức mở các lớp tập huấn cung cấp thông tin về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện tốt việc cấp ấn phẩm báo, tạp chí nhằm trang bị những kiến thức cơ bản cho người có uy tín trong hoạt động công tác tuyên truyền, vận động quần chúng.

 Ông Kiên Ninh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh thăm, tặng quà người có uy tín trên địa bàn xã Đại An, huyện Trà Cú nhân dịp lễ Sêne Đôlta năm 2020 của đồng bào Khmer

    Xác định được vị trí, vai trò của mình đối với Đảng, Nhà nước và trách nhiệm đối với cộng đồng dân cư, người có uy tín không ngần ngại khó khăn, đã đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà, vận động từng người tham gia thực hiện tốt các phong trào thi đua yêu nước, tranh thủ các ngày quy y (theo đạo Phật) trong tháng, các dịp lễ hội truyền thống, hoạt động văn hóa, văn nghệ, buổi khai giảng lớp ngữ văn Khmer, các kỳ thi sơ cấp, trung cấp Phật học… để tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc, tôn giáo được 1.330 cuộc có 57.593 người dự góp phần đưa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với người dân; giáo dục gia đình, người dân không vi phạm pháp luật, các tệ nạn xã hội, cảnh giác với âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo tuyên truyền, xuyên tạc chống phá sự nghiệp cách mạng nước ta.

    Người có uy tín luôn đi đầu trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống như các lễ hội, Tết cổ truyền, các phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc, tổ chức sưu tầm và giữ gìn các sản phẩm văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc; tổ chức dạy và học tiếng nói, chữ viết của dân tộc, cụ thể: có 29 vị người có uy tín tham gia trực tiếp giảng dạy ngữ văn Khmer và tiếng pali tại các điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer; 54 vị tham gia thành lập các đội văn nghệ, thể thao, trò chơi giải trí truyền thống, phục vụ các lễ hội của dân tộc; vận động trên 2.000 triệu đồng hỗ trợ nhà chùa trùng tu chánh điện và một số công trình phụ khác. Song song đó, các cơ sở thờ tự của đồng bào dân tộc thiểu số luôn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp.

      Người có uy tín luôn tích cực vận động đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện các phong trào thi đua lao động sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo, gương mẫu đi đầu thực hiện các mô hình sản xuất, cải tạo vườn tạp, đất trồng để tăng diện tích cây trồng, hiến đất làm đường giao thông, thủy lợi; Phối hợp với chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể ở địa phương tuyên truyền, vận động đồng bào, làm tốt vai trò nòng cốt trong các phong trào như: phong trào “toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh”, “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”... Kết quả đã đóng góp cho các phong trào của địa phương 202 triệu đồng để xây dựng và sửa chữa nhà ở cho 08 hộ nghèo; lắp đặt 02 giếng khoan cho 02 hộ nghèo, số tiền 12 triệu đồng; vận động mạnh thường quân 20 tấn gạo, số tiền 250 triệu đồng; kéo nước sạch cho 240 hộ dân, số tiền 210 triệu đồng; ủng hộ bếp cơm từ thiện 62 triệu đồng; xây dựng đèn đường, số tiền 150 triệu đồng; xây dựng 42 căn nhà đại đoàn kết, số tiền 1.232 triệu đồng; mổ mắt miễn phí, số tiền 48 triệu đồng; giúp đỡ hộ nghèo, bệnh tật 316,15 triệu đồng và 250 kg gạo; vận động, đóng góp 834 triệu đồng, 4.337 lượt ngày công lao động, hiến 52.685 m2 đất để thực hiện các công trình công cộng tại địa phương; Đóng góp xây dựng 18 tuyến đường giao thông nông thôn, chiều dài 3.630 m, số tiền 645 triệu đồng và 09 công trình cầu giao thông nông thôn, kinh phí thực hiện 820 triệu đồng; vận động các nhà hảo tâm hỗ trợ 4.152 phần quà phát cho người nghèo, số tiền 1.031,71 triệu đồng; Nhận đỡ đầu 90 học sinh, cấp 334 suất học bổng hỗ trợ tập, viết, xe đạp cho học sinh, sinh viên nghèo, số tiền 742,80 triệu đồng; tổ chức trung thu và tặng quà cho thiếu nhi trị giá trên 12 triệu đồng.

    Bằng kinh nghiệm, uy tín của bản thân, người có uy tín tham gia hòa giải kịp thời những tranh chấp, mâu thuẫn phát sinh tại cơ sở, không để xảy ra điểm “nóng”; tham gia quản lý, cảm hóa, giáo dục hàng trăm đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật, vận động nhân dân nâng cao ý thức phòng, chống tội phạm, chống tuyên truyền đạo trái pháp luật. Trong năm 2019, người có uy tín tham gia hòa giải 314 cuộc, trong đó 246 cuộc hòa giải thành, cảm hóa được 532 đối tượng; vận động quỹ cho câu lạc bộ hòa nhập cộng đồng 26 triệu đồng; hỗ trợ 01 đối tượng ra tù 60,5 triệu đồng để lập nghiệp; vận động 53 thanh niên nhập ngũ. Đồng thời, cung cấp trên 38 nguồn tin có giá trị, phản bác 47 tin đồn xấu phục vụ yêu cầu công tác bảo vệ an ninh trật tự tại địa phương. Tham gia 186 ý kiến đề xuất với cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương về xây dựng và củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở, nhất là công tác phát triển đảng viên, xây dựng phát triển các hội.

    Có thể khẳng định rằng, với sự quan tâm đặc biệt của các cấp, các ngành, người có uy tín luôn thể hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mình thật sự là “cánh tay” nối dài của Đảng trong công tác vận động quần chúng, đưa chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với đồng bào dân tộc thiểu số và giúp đồng bào ổn định đời sống, phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững; giáo dục gia đình, người thân, cộng đồng nơi cư trú không vi phạm pháp luật, phòng chống các tệ nạn xã hội, cảnh giác với mọi âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để tuyên truyền xuyên tạc gây chia rẽ mất đoàn kết; đồng thời hướng dẫn người dân biết áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, phát triển kinh tế gia đình. Đạt được kết quả nêu trên, có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ người có uy tín trong công tác tuyên truyền, vận động các tầng lớp Nhân dân tham gia thực hiện tốt các phong trào thi đua yêu nước tại địa phương. Với vai trò, trách nhiệm đó, người có uy tín thật sự là cầu nối giữa các ngành, các cấp chính quyền địa phương với Nhân dân, là nơi để bày tỏ tâm tư, nguyện vọng, chính đáng của đồng bào các dân tộc thiểu số đối với Đảng và Nhà nước và với ý nghĩa đó đội ngũ người có uy tín thật sự là điểm tựa của cộng đồng dân cư./.

Bài ảnh: Ngọc Tấn, phòng TTPL